URANIJ
PRIJELAZNI ELEMENT: AKTINOID
| Atomski broj: | 92 |
| Skupina: | 3 |
| Perioda: | 7 |
| Elektronska konfiguracija: | [Rn] 5f3 6d1 7s2 |
| Oksidacijski broj: | +3 +4 +5 +6 |
| Elektronegativnost: | 1.7 |
| Atomski radijus / pm: | 138.5 |
| Relativna atomska masa: | 238.028 91(3) |
Uranij je 1789. godine otkrio Martin Heinrich Klaproth (DE). Ime je dobio po planetu Uranu. To je srebrni, savitljivi i kovki metal. Potamni na zraku. Reagira s vodenom parom, a uranijev prah reagira i s vodom. Lako se otapa u kiselinama, osim u nitratnoj koja ga čini pasivnim. Otporan je na lužine. Uranij je radioaktivni element koji je visoko radiotoksičan i kancerogen. Spojevi su mu visoko toksični i imaju kumulativni efekt. Najvažnije rude uranija su uranijev smolinac ili uranit (U3O8), karnotit (K2O*2U2O3*V2O5*3H2O) i tobernit (Cu(UO2)2P2O8*12H2O). Glavna primjena mu je kao nuklearno gorivo pri čemu uranij-235 služi kao direktni fisijski materijal a uranij-238 služi kao sirovina za dobivanje plutonija-239 koji opet služi kao fisijski materijal. Cijena strugotina uranija čistoće 99.7% iznosi 217.60 € za 25 g.
| Gustoća / g dm-3: | 18950 | (293 K) |
| 17907 | (t.t.) | |
| Molarni volumen / cm3mol-1: | 12.56 | (293 K) |
| 13.29 | (t.t.) | |
| Električna otpornost / µΩcm: | 30 | (20 °C) |
| Toplinska vodljivost / W m-1K-1: | 27.6 |
| Temperatura taljenja / °C: | 1135 |
| Temperatura vrenja / °C: | 4131 |
| Toplina taljenja / kJ mol-1: | 15.5 |
| Toplina isparavanja / kJ mol-1: | 417.1 |
| Toplina atomiziranja / kJ mol-1: | 535.43 |
| Prva energija ionizacije / kJ mol-1: | 597.64 |
| Druga energija ionizacije / kJ mol-1: | - |
| Treća energija ionizacije / kJ mol-1: | - |
| u atmosferi / ppm: | - |
| u Zemljinoj kori / ppm: | 0.91 |
| u oceanima / ppm: | 0.003 |
| Kristalna struktura: | bazno centrirana ortorompska |
| Dimenzije jedinične ćelije / pm: | a=284.785, b=585.801, c=494.553 |
| Prostorna grupa: | Cmcm |
| Izotop | Relativna atomska masa | Maseni udio (%) |
|---|---|---|
| 233U | 234.040946(2) | * |
| 234U | 234.040 95(2) | 0.0055(5) |
| 235U | 235.043 93(2) | 0.7200(12) |
| 236U | 236.045 57(2) | * |
| 238U | 238.050 79(2) | 99.2745(60) |
| Uravnotežena polureakcija | Eo / V | |
|---|---|---|
| U4+ + e- → U3+ | - 0.607 | |
| U3+ + 3e- → U(s) | - 1.798 | |
| UO22+ + e- → UO2+ | +0.052 | |
| UO22+ + 3H+ + 2e- → UOH3+ + H2O | +0.299 | |
| UO22+ + 4H+ + 2e- → U4+ + 2H2O | +0.334 | |
| UO22+ + 2e- → UO2(s) | +0.45 | |
| UO2+ + 3H+ + e- → UOH3+ + H2O | +0.546 | |
| UO2+ + 4H+ + e- → U4+ + 2H2O | +0.612 | |
| UOH3+ + H+ + e- → U3+ + H2O | - 0.538 | |
| UO2(s) + 4H+ + 4e- → U(s) + 2H2O | - 1.444 | |
| UO2(s) + 2H2O + 4e- → U(s) + 4OH- | - 2.39 | |
| U3O8(s) + 4H+ + 4e- → 3UO2 + 2H2O | +0.260 | |
| U(OH)3(s) + 3e- → U(s) + 3OH- | - 2.17 |
| 91 Protaktinij | ← | 92 Uranij | → | 93 Neptunij |
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Uranij." EniG. Periodni sustav elemenata. KTF-Split, 18 Jan. 2024. Web. {Datum pristupa}. <https://www.periodni.com/hr/u.html>.
