BAKAR
PRIJELAZNI ELEMENT: SKUPINA BAKRA
| Atomski broj: | 29 |
| Skupina: | 11 |
| Perioda: | 4 |
| Elektronska konfiguracija: | [Ar] 3d10 4s1 |
| Oksidacijski broj: | +1 +2 |
| Elektronegativnost: | 1.9 |
| Atomski radijus / pm: | 127.8 |
| Relativna atomska masa: | 63.546(3) |
Bakar je poznat od davnih vremena. Ime mu dolazi od latinske riječi za otok Cipar - Cyprium. To je svijetlo crvenkasti, sjajni metal. Relativno je mekan, ali žilav i savitljiv. Dobro vodi toplinu i električnu struju. Na zraku je stabilan, ali dužim stajanjem dobije zelenu patinu. Otapa se samo u oksidirajućim kiselinama. U prisutnosti kisika iz zraka otopit će se i u razrijeđenoj sulfatnoj kiselini i koncentriranoj kloridnoj kiselini. Bakar se u prirodi nalazi i elementaran, ali se pretežno javlja kao halkopirit (Cu2S*Fe2S3), halkozin (Cu2S), kovelin (CuS), kuprit (Cu2O), malahit (CuCO3*Cu(OH)2), azurit (2CuCO3*Cu(OH)2) i bornit (Cu5FeS4). Oko pola proizvodnje bakra upotrebljava se za izradu vodiča električne struje. Zbog dobre toplinske vodljivosti od njega se izrađuju kotlovi, grijači i razni izmjenjivači topline. Važno područje primjene bakra je dobivanje legura, u prvom redu mjedi ili mesinga (Cu-Zn-legura) i bronce (Cu-Sn-legura). Cijena bakra u kuglicama čistoće 99.9% iznosi 26.10 € za 500 g.
| Gustoća / g dm-3: | 8960 | (293 K) |
| 7940 | (t.t.) | |
| Molarni volumen / cm3mol-1: | 7.09 | (293 K) |
| 8.00 | (t.t.) | |
| Električna otpornost / µΩcm: | 1.673 | (20 °C) |
| Toplinska vodljivost / W m-1K-1: | 401 |
| Temperatura taljenja / °C: | 1084.62 |
| Temperatura vrenja / °C: | 2562 |
| Toplina taljenja / kJ mol-1: | 13 |
| Toplina isparavanja / kJ mol-1: | 306.7 |
| Toplina atomiziranja / kJ mol-1: | 337.15 |
| Prva energija ionizacije / kJ mol-1: | 745.49 |
| Druga energija ionizacije / kJ mol-1: | 1957.93 |
| Treća energija ionizacije / kJ mol-1: | 3554.64 |
| u atmosferi / ppm: | - |
| u Zemljinoj kori / ppm: | 75 |
| u oceanima / ppm: | 0.003 |
| Kristalna struktura: | plošno centrirana kubična |
| Dimenzije jedinične ćelije / pm: | a=361.47 |
| Prostorna grupa: | Fm3m |
| Izotop | Relativna atomska masa | Maseni udio (%) |
|---|---|---|
| 63Cu | 62.929601(2) | 69.17(3) |
| 65Cu | 64.927794(2) | 30.83(3) |
| Uravnotežena polureakcija | Eo / V | |
|---|---|---|
| Cu2+ + 2e- → Cu(s) | +0.337 | |
| Cu2+ + e- → Cu+ | +0.153 | |
| Cu+ + e- → Cu(s) | +0.521 | |
| HCuO2- + 3H+ + e- → Cu+ + 2H2O | +1.73 | |
| CuO22- + 4H+ + e- → Cu+ + 2H2O | +2.51 | |
| HCuO2- + 3H+ + 2e- → Cu(s) + 2H2O | +1.13 | |
| CuO22- + 4H+ + 2e- → Cu(s) + 2H2O | +1.52 | |
| 2Cu2+ + H2O + 2e- → Cu2O(s) + 2H+ | +0.20 | |
| 2HCuO2- + 4H+ + 2e- → Cu2O(s) + 3H2O | +1.78 | |
| 2CuO22- + 6H+ + 2e- → Cu2O(s) + 3H2O | +2.56 | |
| CuO + 2H+ + e- → Cu+ + H2O | +0.62 | |
| Cu2+ + Br- + e- → CuBr(s) | +0.64 | |
| Cu2+ + Cl- + e- → CuCl(s) | +0.54 | |
| Cu2+ + I- + e- → CuI(s) | +0.86 | |
| CuI(s) + e- → Cu(s) + I- | - 0.185 | |
| Cu(NH3)42+ + e- → Cu(NH3)2+ + 2NH3 | - 0.01 | |
| Cu(NH3)2+ + e- → Cu(s) + 2NH3 | - 0.12 | |
| Cu(NH3)42+ + 2e- → Cu(s) + 4NH3 | - 0.07 |
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Bakar." EniG. Periodni sustav elemenata. KTF-Split, 18 Jan. 2024. Web. {Datum pristupa}. <https://www.periodni.com/hr/cu.html>.
