NIKAL
PRIJELAZNI ELEMENT: SKUPINA NIKLA
| Atomski broj: | 28 |
| Skupina: | 10 |
| Perioda: | 4 |
| Elektronska konfiguracija: | [Ar] 3d8 4s2 |
| Oksidacijski broj: | +2 +3 |
| Elektronegativnost: | 1.91 |
| Atomski radijus / pm: | 124.6 |
| Relativna atomska masa: | 58.6934(4) |
Nikal je 1751. godine otkrio Axel Fredrik Cronstedt (SE). Ime je dobio po imenu demonskog bića iz germanske mitologije od njemačke riječi kupfernickel što znači Old Nick bakar ili Vražji bakar. To je sjajni, srebrno bijeli metal koji zajedno sa željezom i kobaltom čini trijadu željeza. Mekan je, kovak i savitljiv i može se polirati do visokog sjaja. Otporan je na koroziju u zraku. Topljiv u razrijeđenim oksidirajućim kiselinama, a u koncentriranoj nitratnoj kiselini se pasivira. Vrlo je otporan na lužine sve do temperature od 500 °C. Duža izloženost niklenoj prašini i nekim njegovim spojevima je kancerogena. Nikal se u prirodi najčešće javlja kao garnierit ((Ni, Mg)6Si4O10(OH)8), pentlandit ((Ni, Fe)9S8) i niklein (NiAs). Više od tri četvrtine nikla upotrebljava se za izradu različitih legura sa i bez željeza. Ostatak se upotrebljava za galvansko niklanje materijala, za katalizatore, za izradu Ni-Cd baterija i kovanog novca. Cijena nikla u komadima čistoće 99.99% iznosi 96.60 € za 500 g.
| Gustoća / g dm-3: | 8902 | (298 K) |
| 7780 | (t.t.) | |
| Molarni volumen / cm3mol-1: | 6.59 | (298 K) |
| 7.54 | (t.t.) | |
| Električna otpornost / µΩcm: | 6.84 | (20 °C) |
| Toplinska vodljivost / W m-1K-1: | 90.7 |
| Temperatura taljenja / °C: | 1455 |
| Temperatura vrenja / °C: | 2913 |
| Toplina taljenja / kJ mol-1: | 17.6 |
| Toplina isparavanja / kJ mol-1: | 374.8 |
| Toplina atomiziranja / kJ mol-1: | 427.659 |
| Prva energija ionizacije / kJ mol-1: | 737.13 |
| Druga energija ionizacije / kJ mol-1: | 1753.04 |
| Treća energija ionizacije / kJ mol-1: | 3395.34 |
| u atmosferi / ppm: | - |
| u Zemljinoj kori / ppm: | 105 |
| u oceanima / ppm: | 0.0005 |
| Kristalna struktura: | plošno centrirana kubična |
| Dimenzije jedinične ćelije / pm: | a=352.38 |
| Prostorna grupa: | Fm3m |
| Izotop | Relativna atomska masa | Maseni udio (%) |
|---|---|---|
| 58Ni | 57.935348(2) | 68.077(9) |
| 60Ni | 59.930791(2) | 26.223(8) |
| 61Ni | 60.931060(2) | 1.140(1) |
| 62Ni | 61.928349(2) | 3.634(2) |
| 64Ni | 63.927970(2) | 0.926(1) |
| Uravnotežena polureakcija | Eo / V | |
|---|---|---|
| Ni2+ + 2e- → Ni(s) | - 0.250 | |
| NiO2(s) + 4H+ + 2e- → Ni2+ + 2H2O | +1.593 | |
| NiO2(s) + 2H2O + 2e- → Ni(OH)2(s) + 2OH- | +0.49 | |
| Ni2O3(s) + 6H+ + 2e- → 2Ni2+ + 3H2O | +1.753 | |
| Ni3O4(s) + 2H2O + 2e- → 3HNiO2- + H+ | - 0.718 | |
| Ni3O4(s) + 8H+ + 2e- → 3Ni2+ + 4H2O | +1.977 | |
| HNiO2- + 3H+ + 2e- → Ni(s) + 2H2O | +0.648 | |
| Ni(CN)42- + e- → Ni(CN)3- + CN- | - 0.4 | |
| NiO42- + 8H+ + 4e- → Ni2+ + 4H2O | +1.8 | |
| Ni(NH3)62+ + 2e- → Ni(s) + 6NH3 | - 0.49 | |
| NiS(s) (alfa) + 2e- → Ni(s) + S2- | +0.76 | |
| NiS(s) (gama) + 2e- → Ni(s) + S2- | - 0.99 |
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Nikal." EniG. Periodni sustav elemenata. KTF-Split, 13 Feb. 2025. Web. {Datum pristupa}. <https://www.periodni.com/hr/ni.html>.
