VANADIJ
PRIJELAZNI ELEMENT: SKUPINA VANADIJA
| Atomski broj: | 23 |
| Skupina: | 5 |
| Perioda: | 4 |
| Elektronska konfiguracija: | [Ar] 3d3 4s2 |
| Oksidacijski broj: | +2 +3 +4 +5 |
| Elektronegativnost: | 1.63 |
| Atomski radijus / pm: | 131.1 |
| Relativna atomska masa: | 50.9415(1) |
Vanadij je 1801. godine otkrio Andres Manuel del Rio (MX) te ponovo otkrio Nils Gabriel Sefstrôm (SE) 1830. Ime je dobio po skandinavskoj boginji ljepote Vanadis zbog obojenosti njegovih spojeva. To je mekani, sjajni, srebrni metal na čijoj se izloženoj površini formira oksidni film. Otporan je na koroziju, lužine, kloridnu i sulfatnu kiselinu. Reagira s koncentriranim kiselinama, a zagrijan iznad 660 °C brzo oksidira. Nadražuje kožu i oči. Vanadij je prilično rasprostranjen u zemljinoj kori. Dobiva se iz sulfidnih ruda (V2S3 i V2S5), karnotita (K(UO2)2(VO4)2) i vanadinita (Pb5(VO4)3Cl). Oko 80% proizvodnje vanadija upotrebljava se za legiranje čelika kojem povećava elastičnost, žilavost i tvrdoću. Takav čelik je otporan na koroziju a služi za izradu brzoreznih alata. Također se upotrebljava u legurama titanija i aluminija. Cijena vanadija u zrnima čistoće 99.7% iznosi 299.90 € za 250 g.
| Gustoća / g dm-3: | 6110 | (292 K) |
| 5550 | (t.t.) | |
| Molarni volumen / cm3mol-1: | 8.34 | (292 K) |
| 9.18 | (t.t.) | |
| Električna otpornost / µΩcm: | 19.68 | (20 °C) |
| Toplinska vodljivost / W m-1K-1: | 30.7 |
| Temperatura taljenja / °C: | 1910 |
| Temperatura vrenja / °C: | 3407 |
| Toplina taljenja / kJ mol-1: | 17.6 |
| Toplina isparavanja / kJ mol-1: | 459.7 |
| Toplina atomiziranja / kJ mol-1: | 510.95 |
| Prva energija ionizacije / kJ mol-1: | 650.92 |
| Druga energija ionizacije / kJ mol-1: | 1414.49 |
| Treća energija ionizacije / kJ mol-1: | 2828.10 |
| u atmosferi / ppm: | - |
| u Zemljinoj kori / ppm: | 230 |
| u oceanima / ppm: | 0.002 |
| Kristalna struktura: | prostorno centrirana kubična |
| Dimenzije jedinične ćelije / pm: | a=302.40 |
| Prostorna grupa: | Im3m |
| Izotop | Relativna atomska masa | Maseni udio (%) |
|---|---|---|
| 50V | 49.947163(1) | 0.250(2) |
| 51V | 50.943964(1) | 99.750(2) |
| Uravnotežena polureakcija | Eo / V | |
|---|---|---|
| V3+ + e- → V2+ | - 0.256 | |
| V3+ + e- → V2+ | - 0.21 | (1 mol dm-3 HClO4) |
| V2+ + 2e- → V(s) | - 1.18 | |
| 2VO43- + 10H+ + 4e- → V2O3 + 5H2O | +1.238 | |
| VO43- + 6H+ + 2e- → VO+ + 3H2O | +1.256 | |
| VO2+ + 2H+ + e- → VO2+ + H2O | +1.00 | |
| V2O5 + 6H+ + 2e- → 2VO2+ + 3H2O | +0.998 | |
| V2O4 + 4H+ + 2e- → 2VO+ + 2H2O | +0.246 | |
| VO2+ + 2H+ + e- → V3+ + H2O | +0.359 | |
| VO2+ + H+ + e- → VOH2+ | +0.164 | |
| VO2+ + e- → VO+ | - 0.044 | |
| V2O3 + 6H+ + 2e- → 2V2+ + 3H2O | +0.161 | |
| VO+ + 2H+ + e- → V2+ + H2O | +0.126 | |
| VOH2+ + H+ + e- → V2+ + H2O | - 0.082 | |
| V(OH)4+ + 2H+ + e- → VO2+ + 3H2O | +1.00 | |
| V(OH)4+ + 2H+ + e- → VO2+ + 3H2O | +1.02 | (1 mol dm-3 HCl) |
| V(OH)4+ + 2H+ + e- → VO2+ + 3H2O | +1.02 | (1 mol dm-3 HClO4) |
| 22 Titanij | ← | 23 Vanadij | → | 24 Krom |
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Vanadij." EniG. Periodni sustav elemenata. KTF-Split, 18 Jan. 2024. Web. {Datum pristupa}. <https://www.periodni.com/hr/v.html>.
