DUŠIK
DUŠIKOVA SKUPINA
| Atomski broj: | 7 |
| Skupina: | 15 |
| Perioda: | 2 |
| Elektronska konfiguracija: | [He] 2s2 2p3 |
| Oksidacijski broj: | -3 -2 -1 +1 +2 +3 +4 +5 |
| Elektronegativnost: | 3.04 |
| Atomski radijus / pm: | 54.9 |
| Relativna atomska masa: | [14.006 43, 14.007 28] |
Dušik je 1772. godine otkrio Daniel Rutherford (GB). Ime mu dolazi od grčkog naziva za salitru - nitron i riječi genesis što znači stvarati. Lavoisier mu je dao ime azote od grčke riječi azotikos što znači onaj koji ne podržava život. To je plin bez boje i mirisa koji je skoro inertan na sobnoj temperaturi. Dio je mnogih organskih i anorganskih spojeva. Ne gori niti podržava gorenje. Nalazi se slobodan u zraku (78%) kao i vezan u spojevima salitri (KNO3), čilskoj salitri (NaNO3), amonijaku (NH3). Dobiva se destilacijom tekućeg zraka. Upotrebljava se kao sirovina za dobivanje dušične kiseline, amonijaka, umjetnih gnojiva, eksploziva. Cijena plinovitog dušika čistoće 99.999% iznosi 177.10 €/dm3 u malim pakovanjima (1 dm3) i oko 2.05 €/dm3 u velikom pakovanju (300 dm3).
| Gustoća / g dm-3: | 1026 | (21 K) |
| 880 | (t.t.) | |
| 1.2506 | (plinovito stanje, 273 K) | |
| Molarni volumen / cm3mol-1: | 13.65 | (21 K) |
| 15.92 | (t.t.) | |
| 22399.97 | (plinovito stanje, 273 K) | |
| Električna otpornost / µΩcm: | - | (20 °C) |
| Toplinska vodljivost / W m-1K-1: | 0.0258 |
| Temperatura taljenja / °C: | -210.00 |
| Temperatura vrenja / °C: | -195.8 |
| Toplina taljenja / kJ mol-1: | 0.72 |
| Toplina isparavanja / kJ mol-1: | 5.577 |
| Toplina atomiziranja / kJ mol-1: | 470.842 |
| Prva energija ionizacije / kJ mol-1: | 1402.34 |
| Druga energija ionizacije / kJ mol-1: | 2856.11 |
| Treća energija ionizacije / kJ mol-1: | 4578.19 |
| u atmosferi / ppm: | 780900 |
| u Zemljinoj kori / ppm: | 20 |
| u oceanima / ppm: | 0.8 |
| Kristalna struktura: | heksagonska |
| Dimenzije jedinične ćelije / pm: | a=404.2, c=660.1 |
| Prostorna grupa: | P63/mmc |
| Izotop | Relativna atomska masa | Maseni udio (%) |
|---|---|---|
| 14N | 14.003074005(1) | 99.634(9) |
| 15N | 15.000108898(1) | 0.366(9) |
| Uravnotežena polureakcija | Eo / V | |
|---|---|---|
| N2(g) + 6H+ + 6e- → 2NH3(g) | +0.057 | |
| N2(g) + 2H2O + 6H+ + 6e- → 2NH×H2O | +0.092 | |
| N2(g) + 8H+ + 6e- → 2NH4+ | +0.275 | |
| N2(g) + 5H+ + 4e- → N2H5+ | - 0.23 | |
| NO3- + 2H+ + e- → NO2(g) + H2O | +0.775 | |
| 2NO3- + 4H+ + 2e- → N2O4(g) + 2H2O | +0.80 | |
| NO3- + 3H+ + 2e- → HNO2 + H2O | +0.94 | |
| NO3- + 3H+ + 2e- → HNO2 + H2O | +0.92 | (1 mol dm-3 HNO3) |
| NO3- + 2H+ + 2e- → NO2- + H2O | +0.835 | |
| NO3- + 4H+ + 3e- → NO(g) + H2O | +0.96 | |
| NO2(g) + e- → NO2- | +0.893 | |
| NO2(g) + H+ + e- → HNO2 | +1.093 | |
| NO2(g) + 2H+ + 2e- → NO(g) + H2O | +1.049 | |
| 2NO2(g) + 6H+ + 6e- → N2O(g) + 3H2O | +1.229 | |
| 2NO2(g) + 8H+ + 8e- → N2(g) + 4H2O | +1.363 | |
| NO2- + 2H+ + e- → NO(g) + H2O | +1.202 | |
| HNO2 + H+ + e- → NO(g) + H2O | +1.00 | |
| 2NO2- + 6H+ + 4e- → N2O(g) + 3H2O | +1.396 | |
| 2HNO2 + 4H+ + 4e- → N2O(g) + 3H2O | +1.297 | |
| 2NO2- + 8H+ + 6e- → N2(g) + 4H2O | +1.520 | |
| 2HNO2 + 6H+ + 6e- → N2(g) + 4H2O | +1.454 | |
| NO2- + 7H+ + 6e- → NH3(g) + 2H2O | +0.789 | |
| NO2- + 7H+ + 6e- → NH×H2O + H2O | +0.806 | |
| HNO2 + 7H+ + 6e- → NH4+ + 2H2O | +0.864 | |
| 2NO(g) + 2H+ + 2e- → N2O(g) + H2O | +1.591 | |
| 2NO(g) + 4H+ + 4e- → N2(g) + 2H2O | +1.678 | |
| NO(g) + 5H+ + 5e- → NH×H2O | +0.727 | |
| NO(g) + 6H+ + 5e- → NH4+ + H2O | +0.836 | |
| N2O(g) + 2H+ + 2e- → N2(g) + H2O | +1.766 | |
| N2O(g) + H2O + 8H+ + 8e- → 2NH×H2O | +0.510 | |
| N2O(g) + 10H+ + 8e- → 2NH4+ + H2O | +0.647 | |
| N3- + 7H2O + 6e- → N2H4 + NH3(g) + 7OH- | - 0.62 |
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Dušik." EniG. Periodni sustav elemenata. KTF-Split, 13 Feb. 2025. Web. {Datum pristupa}. <https://www.periodni.com/hr/n.html>.
