BOR
BOROVA SKUPINA
| Atomski broj: | 5 |
| Skupina: | 13 |
| Perioda: | 2 |
| Elektronska konfiguracija: | [He] 2s2 2p1 |
| Oksidacijski broj: | +3 |
| Elektronegativnost: | 2.04 |
| Atomski radijus / pm: | 79.5 |
| Relativna atomska masa: | [10.806, 10.821] |
Spojevi bora su poznati već tisućama godina a sam element su 1808. godine, otkrili Sir Humphry Davy (GB) i neovisno o njemu Joseph-Louis Gay-Lussac i Louis-Jaques Thénard (FR). Ime mu dolazi od arapskog naziva buraq koji se koristio za boraks (Na2B4O7*10H2O). To je polumetal s unikatnom kemijom i nomenklaturom spojeva. Amorfni bor je tamni prah i za razliku od kristalnog, prilično je reaktivan. Zagrijan na zraku sam se zapali. Kristalni bor je izvanredno tvrd i kemijski je inertan. Ne reagira s kisikom, vodom, lužinama a od kiselina reagira samo s vrućom koncentriranom nitratnom i sulfatnom kiselinom. S većinom metala stvara boride. Bor se rijetko nalazi u većim količinama, najčešće u obliku boraksa (Na2[B4O5(OH)4]*8H2O), kernita (Na2B4O7*4H2O) ili kolemanita (Ca[B3O4(OH)3]*H2O). Najviše se upotrebljava u proizvodnji stakla (borsilikatno staklo), keramike i sredstava za čišćenje. Cijena bora u komadima čistoće 99.5% iznosi 997.90 € za 250 g.
| Gustoća / g dm-3: | 2340 | (beta, 293 K) |
| Molarni volumen / cm3mol-1: | 4.62 | (beta, 293 K) |
| Električna otpornost / µΩcm: | 1.8E+12 | (20 °C) |
| Toplinska vodljivost / W m-1K-1: | 27 |
| Temperatura taljenja / °C: | 2075 |
| Temperatura vrenja / °C: | 4000 |
| Toplina taljenja / kJ mol-1: | 22.2 |
| Toplina isparavanja / kJ mol-1: | 504.5 |
| Toplina atomiziranja / kJ mol-1: | 557.64 |
| Prva energija ionizacije / kJ mol-1: | 800.64 |
| Druga energija ionizacije / kJ mol-1: | 2427.09 |
| Treća energija ionizacije / kJ mol-1: | 3659.78 |
| u atmosferi / ppm: | - |
| u Zemljinoj kori / ppm: | 10 |
| u oceanima / ppm: | 4.8 |
| Kristalna struktura: | romboedarska |
| Dimenzije jedinične ćelije / pm: | a=506.7, α=58°4' |
| Prostorna grupa: | R3m |
| Izotop | Relativna atomska masa | Maseni udio (%) |
|---|---|---|
| 10B | 10.0129370(3) | 19.9(2) |
| 11B | 11.0093055(5) | 80.1(2) |
| Uravnotežena polureakcija | Eo / V | |
|---|---|---|
| H3BO3 + 3H+ + 3e- → B(s) + 3H2O | - 0.869 | |
| H2BO3- + 4H+ + 3e- → B(s) + 3H2O | - 0.687 | |
| HBO32- + 5H+ + 3e- → B(s) + 3H2O | - 0.437 | |
| BO33- + 6H+ + 3e- → B(s) + 3H2O | - 0.165 | |
| B(OH)3 + 3H+ + 3e- → B(s) + 3H2O | - 0.87 | |
| BF4- + 3e- → B(s) + 4F- | - 1.04 | |
| H2B4O7 + 12H+ + 12e- → 4B(s) + 7H2O | - 0.836 | |
| B4O72- + 14H+ + 12e- → 4B(s) + 7H2O | - 0.792 |
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Bor." EniG. Periodni sustav elemenata. KTF-Split, 18 Jan. 2024. Web. {Datum pristupa}. <https://www.periodni.com/hr/b.html>.
