BERILIJ
ZEMNOALKALIJSKI METAL
| Atomski broj: | 4 |
| Skupina: | 2 |
| Perioda: | 2 |
| Elektronska konfiguracija: | [He] 2s2 |
| Oksidacijski broj: | +2 |
| Elektronegativnost: | 1.57 |
| Atomski radijus / pm: | 111.3 |
| Relativna atomska masa: | 9.012 1831(5) |
Berilij je 1798. godine otkrio Louis-Nicholas Vauquelin (FR). Ime mu dolazi od grčkog naziva beryllos za mineral beril. Do 1957. godine u upotrebi je bio i naziv glucinum od grčke riječi glykys što znači sladak, zbog slatkastog okusa njegovih spojeva. To je polutvrdi, srebrno sivi, sjajni metal koji ne reagira s zrakom ili vodom. Otapa se u kloridnoj i sulfatnoj kiselini ali ne i u nitratnoj, bez obzira na njenu koncentraciju. Berilij i njegovi spojevi su jako otrovni, naročito ako su fino usitnjeni. Jako je toksičan i kancerogen ako se udiše ili dođe u kontakt s kožom. Minerali iz kojih se komercijalno dobiva su beril (Be3Al2Si6O18) i bertrandit (Be4[H2Si2O9]). Berilij je visokotehnološki metal. Koristi se kao moderator u nuklearnim reaktorima i za izradu specijalnih legura s aluminijem i bakrom. Cijena berilija u komadićima čistoće 99.5% iznosi 200.70 € za 50 g.
| Gustoća / g dm-3: | 1847.7 | (293 K) |
| Molarni volumen / cm3mol-1: | 4.88 | (293 K) |
| Električna otpornost / µΩcm: | 4 | (20 °C) |
| Toplinska vodljivost / W m-1K-1: | 200 |
| Temperatura taljenja / °C: | 1287 |
| Temperatura vrenja / °C: | 2471 |
| Toplina taljenja / kJ mol-1: | 9.8 |
| Toplina isparavanja / kJ mol-1: | 308.8 |
| Toplina atomiziranja / kJ mol-1: | 320.3 |
| Prva energija ionizacije / kJ mol-1: | 899.51 |
| Druga energija ionizacije / kJ mol-1: | 1757.12 |
| Treća energija ionizacije / kJ mol-1: | 14848.87 |
| u atmosferi / ppm: | - |
| u Zemljinoj kori / ppm: | 1.5 |
| u oceanima / ppm: | 0.00005 |
| Kristalna struktura: | heksagonska |
| Dimenzije jedinične ćelije / pm: | a=228.55, c=358.32 |
| Prostorna grupa: | P63/mmc |
| Izotop | Relativna atomska masa | Maseni udio (%) |
|---|---|---|
| 9Be | 9.0121821(4) | 100 |
| Uravnotežena polureakcija | Eo / V | |
|---|---|---|
| Be2+ + 2e- → Be(s) | - 1.85 | |
| Be2O32- + 3H2O + 4e- → 2Be(s) + 6OH- | - 2.62 |
Citiranje ove stranice:
Generalić, Eni. "Berilij." EniG. Periodni sustav elemenata. KTF-Split, 13 Feb. 2025. Web. 30 Mar. 2025. <https://www.periodni.com/hr/be.html>.
